Sinds maandag 23 mei 2017 staat het vraagstuk zelfstandigen opnieuw bovenaan de politieke agenda met het uitkomen van het ambtelijke onderzoeksrapport ‘varianten kwalificatie arbeidsrelatie’. In dit onderzoek staan tien beleidsvarianten die uitkomst kunnen bieden uit de voortslepende discussie over de wet DBA. De Bovib heeft destijds ook input gegeven voor dit onderzoek en is met name blij dat het belang van het geven van duidelijkheid en zekerheid vooraf aan opdrachtgevers wordt onderstreept.
Het rapport toetst de tien beleidsvarianten aan verschillende criteria, waarvan één het belangrijkst is voor de Bovib: het criterium rechtszekerheid/duidelijkheid en bestendigheid. Dit criterium toetst de varianten op de bijdrage die het levert aan het vergroten van duidelijkheid en zekerheid vooraf voor zowel opdrachtnemers/werknemers als opdrachtgevers/werkgevers. Rob de Laat, voorzitter van de Bovib: “Nog steeds willen opdrachtgevers voldoen aan de wet. Zolang er geen hard beleidsbesluit komt met criteria waaruit opdrachtgevers kunnen afleiden dat ze niet kwaadwillend zijn, zullen zij niet direct geholpen zijn. Voor de Bovib geldt dat varianten waarbij deze duidelijkheid niet vooraf aan opdrachtgevers kan worden verstrekt, onwerkbaar zijn.”
Uit de analyse van de ambtelijke werkgroep blijkt dat er slechts vier varianten een positief effect hebben op het criterium rechtszekerheid/duidelijkheid en bestendigheid. De Bovib beoordeelt deze varianten dan ook als de enige werkbare alternatieven.
Variant B: Oordeel over de status van een arbeidsrelatie (OSA). Een instrument voor het bepalen van de status van een arbeidsrelatie (vergelijkbaar met de webmodule in Engeland) dat opdrachtgevers duidelijkheid en rechtszekerheid geeft over de kwalificatie van hun arbeidsrelaties
Variant D: Rechtsvermoeden voor het ontbreken van een dienstbetrekking. Een variant waarbij de door de Commissie Boot genoemde criteria dienen om een opdrachtgever rechtszekerheid te bieden over de vraag wanneer in ieder geval geen sprake is van een dienstbetrekking. Bij een bepaald tarief, een bepaalde duur en wanneer geen kernactiviteiten worden verricht, wordt men geacht niet onder gezag te werken en dus buiten dienstbetrekking.
Variant H: Opt-out van de loonheffingen en de werknemersverzekeringen. Een opt-out uit dienstbetrekking voor de bovenkant van de arbeidsmarkt op basis van de binaire criteria duur en tarief. De maatregel kan bijdragen aan de rechtszekerheid. Partijen die niet als werknemer/verzekerde willen worden aangemerkt, en twijfelen over de aard van de arbeidsrelatie kunnen afspreken dat ze gebruik maken van de opt-out voor zover er sprake is van een arbeidsovereenkomst.
Variant I: Ondernemersverklaring. Een ondernemersverklaring voor een selectieve groep opdrachtnemers die op basis van een aantal strikte criteria vrijwel zeker ondernemer is. Opdrachtgevers van opdrachtnemers met een ondernemersverklaring worden gevrijwaard van de loonheffing en werknemersverzekeringen.
De Bovib spreekt de voorkeur uit om de discussie verder voort te zetten aan de hand van deze vier beleidsvarianten. “De Bovib heeft input gegeven voor dit onderzoek en wil ook betrokken blijven bij de verdere behandeling van, en besluitvorming over, dit onderzoek. Als daarmee op korte termijn duidelijkheid kan worden gegeven aan opdrachtgevers en zelfstandigen, leveren wij daar graag een constructieve bijdrage aan”, aldus Rob de Laat. De Bovib spreekt de hoop en verwachting uit dat dit signaal wordt opgepikt door de politiek dat op 29 juni in de Tweede Kamer tijdens een Algemeen Overleg spreekt over dit onderzoek.
Dat er snel iets moet gebeuren wordt extra benadrukt door het recente besluit van staatssecretaris Wiebes om de handhaving tot 1 juli 2018 verder op te schorten. Door het besluit ontstaat er eerder minder dan meer duidelijkheid en het speelt opportunistische opdrachtgevers, opdrachtnemers en intermediairs in de kaart. Het zich begeven in het grijze gebied wordt vooralsnog beloond. Opdrachtgevers willen immers definitief weten waar ze aan toe zijn en zijn niet gediend bij een tijdelijke gedoogconstructie. Duidelijkheid op de arbeids- en inhuurmarkt is geboden!